Họ Bồ câu là họ duy nhất ở trong Bộ Bồ câu (Columbiformes). Tên gọi phổ biến của các loài ở trong họ này là bồ câu và gầm ghì. Đây là những loài chim có dáng mập mạp có cổ ngắn và mỏ dài mảnh khảnh. Chúng chủ yếu ăn hạt, trái cây và các loại thực vật. Các loài trong họ này phổ biến rộng khắp trên thế giới, ngoại trừ sa mạc Sahara và châu Nam Cực. Để nuôi tốt bồ câu không phải là vấn để dễ dàng. Người nuôi cần có được những hiểu biết và kỹ năng cơ bản thì mới nuôi được. Cùng chúng tôi tìm hiểu về những yếu tố có thể ảnh hưởng đến chất lượng của chim bồ câu trong bài viết dưới đây nhé.
Nhu cầu năng lượng của chim bồ câu
Chim bồ câu xây những cái tổ tương đối mỏng manh, thường sử dụng gậy và các mảnh vụn khác, có thể được đặt trên những cành cây, trên các gờ hoặc trên mặt đất, tùy theo loài. Chúng đẻ một hoặc (thường) hai quả trứng trắng cùng một lúc, và cả bố và mẹ đều chăm sóc con non. Chúng rời tổ sau 25 ngày 32 ngày.
Yếu tố về giống và giới tính
Nhu cầu năng lượng của chim bồ câu cho trao đổi cơ bản phụ thuộc chủ yếu vào tuổi, giới tính, giống, khối lượng cơ thể và nhiệt độ môi trường. Tuổi: Nhu cầu năng lượng cho trao đổi cơ bản ở chim tăng trong tuần đầu, sau đó đạt mức của chim trưởng thành.
Giới tính: Nhu cầu năng lượng cho trao đổi cơ bản của chim biểu thị bằng số kcal trên một mét vuông diện tích mặt ngoài cơ thể, nhu cầu của con trống trưởng thành thường lớn hơn nhu cầu của con mái trưởng thành từ 5,7 – 13% ở gà, chim cút thì ngược lại vì con trống nhỏ hơn con mái 5-10%.
Giống: Giống khác nhau thì nhu cầu năng lượng cho trao đổi cơ bản cũng khác nhau. Nếu tính trên một đơn vị khối lượng, thường những giống hướng trứng có nhu cầu cao hơn các giống hướng thịt; các giống nhẹ cân có nhu cầu cao hơn các giống nặng cân.
Nhu cầu năng lượng phụ thuộc vào môi trường
Khối lượng cơ thể và nhiệt độ môi trường: Khối lượng cơ thể càng lớn thì nhu cầu năng lượng cho duy trì càng cao để duy trì thân nhiệt và các hoạt đông sinh lý bình thường. Giữa nhiệt độ môi trường và nhu cầu năng lượng của gia cầm có mối tương quan nghịch.
Nói cách khác nhiệt độ môi trường càng thấp thì nhu cầu năng lượng cho duy trì càng tăng cao và khi nhiệt độ môi trường càng cao thì nhu cầu năng lượng cho duy trì càng giảm thấp. Theo Nesheim và CS (1979), nhiệt sinh ra thấp nhất ở 35oC, ở 24oC nhiệt sinh ra trong cơ thể gấp đôi ở nhiệt độ 35oC để duy trì nhiệt độ cơ thể.
Nhu cầu năng lượng của chim phụ thuộc rõ rệt vào nhiệt độ môi trường, khi nhiệt độ môi trường thấp, chúng phải sinh nhiệt để duy trì nhiệt độ cơ thể. Nếu phải sống ở môi trường có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ giới hạn thì sự sinh nhiệt có thể gấp 3 – 11 lần lúc bình thường, điều này sẽ làm cho chim tiêu tốn năng lượng nhiều hơn, hiệu quả sử dụng thức ăn sẽ kém hơn.
Vấn đề sinh trưởng và sinh sản của chim bồ câu
Tốc độ sinh trưởng: Để sinh trưởng, chim cần được cung cấp năng lượng. Mỗi gam tăng khối lượng cơ thể cần cung cấp khoảng 5 kcal ME. Vì thế, những giống chim có tốc độ sinh trưởng càng cao thì nhu cầu năng lượng cũng nhiều hơn.
Sản lượng trứng: Để sản xuất 1g trứng cần cung cấp 2 kcal năng lượng trao đổi, do đó năng suất trứng càng cao, khối lượng trứng càng lớn thì nhu cầu năng lượng càng đòi hỏi nhiều hơn. Lượng thức ăn thu nhận: Lượng thức ăn ăn vào không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu năng lượng mà còn ảnh hưởng đến nhu cầu của các chất dinh dưỡng khác.
Có mối quan hệ mật thiết giữa nhiệt độ môi trường, lượng thức ăn thu nhận hàng ngày; và mức năng lượng trong khấu phần. Nhiệt độ môi trường cao sẽ làm chim giảm ăn. Trong mùa hè, khi nhiệt độ môi trường > 29oC; chim chỉ ăn bằng 80 – 85% lượng thức ăn trong mùa đông có cùng nồng độ ME; dẫn đến thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết.
Chế độ ăn của chim bồ câu
Tăng mức năng lượng và các chất dinh dưỡng khác trong thức ăn. Giảm mức năng lượng trong khấu phần để giúp chim ăn được nhiều hơn. Khi giảm mức năng lượng trong khấu phần, tuy làm tăng lượng thức ăn ăn vào; song cũng sẽ làm tăng năng lượng gia nhiệt và làm giảm hiệu quả sử dụng thức ăn. Vì thế, phải tuỳ theo các loại chim khác nhau mà giảm mức năng lượng cho thích hợp.
Tính chất của khẩu phần: Khấu phần cân bằng các chất dinh dưỡng; đặc biệt là cân bằng giữa năng lượng và protein, cân bằng giữa các axit amin; sẽ tiết kiệm năng lượng trong quá trình trao đổi chất. Ngược lại, mất cân đối các chất dinh dưỡng trong thức ăn sẽ làm tăng mất mát năng lượng theo gia nhiệt, điều đó sẽ làm tăng nhu cầu về năng lượng.
Hàm lượng xơ trong khấu phần cao làm giảm tỷ lệ tiêu hoá các chất dinh dưỡng; dẫn đến giảm năng lượng của khấu phần và giảm hiệu quả sử dụng thức ăn. Thức ăn bị nhiễm aflatoxin, nhu cầu về metionin tăng thêm 35%; đồng thời tăng nhu cầu về năng lượng, protein và vitamin. Ngoài các yếu tố nêu trên thì phương thức nuôi, quy trình nuôi dưỡng, chăm sóc; cũng có ảnh hưởng đến nhu cầu năng lượng.
