Hội chứng tử vong sớm (EMS) hay còn gọi là Hội chứng hoại tử gan tụy cấp tính (AHPNS) là một bệnh nghiêm trọng đối với nghề nuôi tôm ở Việt Nam (cả tôm thẻ chân trắng và tôm thẻ hổ) dù được nuôi thâm canh hay bán thâm canh.
Căn bệnh này được báo cáo lần đầu tiên ở Trung Quốc vào năm 2009, ở Việt Nam vào năm 2010, ở Malaysia và Thái Lan vào năm 2011 và ở Mexico vào năm 2013. Theo chân chúng tôi tìm hiểu nguyên nhân gay nên căn bệnh này ở tôm.
Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh do vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus tích hợp với phage độc tương thích, tạo ra một độc tố mạnh làm phá hủy mô và làm rối loạn chức năng gan tụy trong hệ thống tiêu hóa của tôm. Đây là nguyên nhân làm tôm chết sớm trong vòng 30 ngày đầu tiên sau khi thả, tỷ lệ tôm chết có thể lên tới trên 70%.
Bệnh tấn công theo hai giai đoạn:
- Giai đoạn đầu: Vibrio parahaemolyticus nhiễm phage tiết ra độc tố làm tôm yếu, mất sức đề kháng.
- Giai đoạn sau: Một đợt tấn công thứ 2 của vi khuẩn, tiết ra độc tố làm rối loạn chức năng gan tụy và hoại tử mô gan tụy tôm chết hàng loạt.
Chính cơ chế này giải thích lý do tại sao khó phòng bệnh và việc điều trị bằng kháng sinh không mang lại hiệu quả mong muốn.
Dấu hiệu bệnh
| Trên cả đàn tôm | Trên cá thể tôm | Trên ao nuôi |
| – Giai đoạn đầu các triệu chứng bệnh thường không rõ ràng.– Tôm chậm lớn và chết ở đáy ao.
– Tiếp theo tôm bệnh có hiện tượng vỏ mềm và biến màu. – Tôm bị bệnh thường lờ đờ, nơi tấp mé, quay đảo trên mặt nước, giảm ăn và chết sau đó. – Tôm có thể chết rất nhanh sau khi phát hiện bệnh 2-3 ngày. – Nhiều trường hợp ghi nhận tôm ngưng chết khi ngưng cho ăn và sau đó chết rất nhanh khi cho ăn trở lại |
– Gan tôm bệnh thường gặp có nhiều trạng thái khác nhau như:+ Sưng to, mềm nhũn.
+ Biến màu. + Nhiều trường hợp gan bị teo nhỏ và dai. + Vỏ mềm, đục cơ. – Tôm bị phân trắng kéo dài |
– Giảm lượng khoáng chất trong nước ao nuôi– Giảm độ trong xuống dưới 30 cm
– Oxy hòa tan dưới 5ppm trong suốt tháng nuôi đầu tiên sau khi thả giống. – pH dao động trong ngày hơn 0,3. – Khí độc NH3 xuất hiện rất sớm trong thời gian nuôi. |
Tìm hiểu về vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus sống phổ biến tại khu vực cửa sông và một số ít tồn tại trong môi trường nước ngọt. Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticusđa số là không gây bệnh và vô hại với các động vật thủy sinh, tuy nhiên lại có dòng vi khuẩn Vibrio parahaemolyticus cso độc tố mạnh gây bệnh nguy hiểm cho tôm nuôi là bệnh chết sớm trên tôm hay còn gọi là bệnh hoại tử gan tụy (EMS) gây thiệt hại nặng nề ảnh hưởng lâu dài đến các vụ mùa sau nếu không xử lý kịp thời.
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticusđa có khả năng tiết ra các chất hình thành nên một lớp “keo”; giúp cho chúng gắn chặt vào bề mặt dạ dày tôm. Nên khi đã hình thành các mảng bám chắc chắn trên dạ dày tôm. Các vi khuẩn bắt đầu nhân lên nên chúng có khả năng bùng phát và lây lan nhanh chóng vì thế vấn đề kiểm soát; tiêu diệt loài vi khuẩn này gặp rất nhiều khó khăn.
Vi khuẩn Vibrio parahaemolyticusđa còn có khả năng ký sinh vào các loài giáp xác và động vật thủy sinh khác. Vì thế chúng sẽ gây thiệt hại nhiều lần thả nuôi tiếp theo.
Phòng bệnh tôm chết sớm như thế nào?
Chọn lựa tôm bố mẹ sạch bệnh để ngăn cản quá trình lây nhiễm bệnh từ tôm bố mẹ sang tôm con
Nguồn nước môi trường và thiết bị trong trại giống phải sạch khuẩn, hạn chế dùng các hóa chất, kháng sinh. Cần loại bỏ các chất gây độc cho gan tụy tôm như các ion kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật… có trong nước.
Chuẩn bị và sát trùng ao cẩn thận trước khi thả nuôi tôm, sên vét đáy ao sạch sẽ, cần phơi nắng và sát trùng đáy ao. Xử lý diệt khuẩn nước vào ao nuôi tôm thật cẩn thận.
Khi nuôi tôm cần lựa chọn thức ăn đảm bảo chất lượng, thức ăn không nhiễm nấm; cho ăn bổ sung vitamin C, A, E, và glucan.
Trong ao nuôi không thả nuôi tôm mật độ quá cao và có thể ghép nuôi cùng cá rô phi. Quản lý môi trường ao nuôi tốt và ổn định bằng sản phẩm men vi sinh
Khi xảy ra bệnh đối với tôm nhỏ, trong quá trình thu tôm, phải xử lý nước khuyến khích bà trong quá trình nuôi bà con nên sử dụng men vi sinh. Và chế phẩm tự nhiên để phòng bệnh chết sớm ở tôm. Bởi men vi sinh và chế phẩm tự nhiên do Vietchem cung cấp bổ sung các chất bổ gan. Và men tiêu hóa cao cho tôm, giúp cho gan tôm khỏe và tăng cường sức tiêu hóa. Đề kháng cao. Chúc bà con có vụ mùa bội thu!
